Koła Gospodyń Wiejskich – odnajdywanie tradycji – edycja 2021
Każda edycja projektu zakłada zakup wybranego elementu odświętnego ubioru dla członkiń Kół Gospodyń Wiejskich działających na terenie gminy Zielonki. Dzięki temu możliwe jest nie tylko zachowanie unikalnego wzornictwa i rzemiosła, ale również ich prezentacja podczas wydarzeń międzypokoleniowych, które integrują społeczność i budują lokalną tożsamość.
Podsumowanie Projektu
„Koła Gospodyń Wiejskich – odnajdywanie tradycji”
Zadanie publiczne realizowane w ramach otwartego konkursu ofert Powiatu Krakowskiego w roku 2021 w zakresie: kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego
W ramach projektu zrealizowano następujące działania:
- Wykonanie 18 szytych na miarę bluzek krakowskich zdobionych tradycyjnym białym haftem angielskim z przełomu XIX/XX w., zgodnym z lokalnym wzornictwem folklorystycznym, poprzedzone kwerendą etnograficzną i wspólną dyskusją nad wyborem wykorzystanego wzoru haftu przeprowadzonymi przez KGW w Owczarach i KGW „Przyjaciele Brzozówki” w Brzozówce. Planowane jest prezentowanie uszytych w ramach projektu bluzek jako elementu odświętnego stroju krakowskiego w trakcie różnych wydarzeń i aktywności realizowanych przez członkinie obu KGW.
- Zebranie przyśpiewek ludowych Krakowiaków Zachodnich pochodzących z obszaru dzisiejszej gminy Zielonki i opracowanie „Śpiewnika Andrzejkowego” na potrzeby organizacji spotkania podsumowującego realizację zadania.
- Organizacja w dniu 27.11.2021 r. spotkania andrzejkowego pn. „Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze” popularyzującego działalność Kół Gospodyń Wiejskich. Wieczór andrzejkowy został przygotowany przez 3 KGW z terenu Powiatu Krakowskiego: KGW Owczary i KGW „Przyjaciele Brzozówki” (gm. Zielonki) oraz KGW Cianowice (gm. Skała). Wydarzenie odbyło się w sali OSP Cianowice. Zaproszeni goście degustowali regionalne potrawy kuchni małopolskiej przyrządzone przez uczestniczki projektu oraz śpiewali pieśni biesiadne związane z Andrzejkami. Podczas spotkania wysłuchano wystąpienia Mariusza Zielińskiego poświęconego wciąż żywej na obszarze gminy Zielonki tradycji noszenia oryginalnego stroju krakowskiego.
- Wykonanie w dniu 15.11.2021 r. przez fotografa Ryszarda Cabałę zdjęć zabytkowych bluzek i innych elementów kobiecego stroju krakowskiego „od Zielonek” przechowywanych w zbiorach Izby Regionalnej funkcjonującej przy Bibliotece Publicznej w Zielonkach w studiu zaaranżowanym na potrzeby projektu przez bibliotekę. Mając na uwadze zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2 zaszła konieczność przesunięcia na czas późniejszy zaplanowanej na wieczór andrzejkowy sesji fotograficznej członkiń KGW w zakupionych bluzkach krakowskich.
Projekt zakładał zakup elementu stroju ludowego charakterystycznego dla grupy etnograficznej Krakowiaków Zachodnich zamieszkujących obszar dzisiejszej gminy Zielonki, a dokładnie haftowanych bluzek damskich szytych na miarę. Wybór wzoru haftu wykorzystanego do ozdobienia bluzek, nawiązującego do tradycyjnego zieloneckiego białego haftu angielskiego z przełomu XIX/XX w., został oparty na kwerendzie historycznych materiałów źródłowych (dokumentacja fotograficzna) i zachowanych oryginalnych strojach – eksponatach muzealnych oraz skonsultowany z etnografem. Bluzki zgodne z lokalnym wzornictwem folklorystycznym zostały przekazane członkiniom KGW Owczary i KGW „Przyjaciele Brzozówki”. Wybranie jednego elementu ubioru było wynikiem ograniczonej puli pieniędzy przewidzianej na jednego oferenta – w przyszłości Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki planuje wnioskować o przyznanie środków finansowych na zakup pozostałych części stroju. Zwieńczeniem realizacji zadania stało się spotkanie andrzejkowe KGW pn. „Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze” z udziałem gospodyń z Owczar i Brzozówki, zorganizowane przy wsparciu KGW Cianowice, którego celem było zaprezentowanie zakupionych bluzek szerszemu gronu odbiorców.
Cele szczegółowe:
- Zmiana postrzegania przez członkinie KGW dziedzictwa kulturowego gminy Zielonki: z ich świadomości rugowane jest noszenie popularnych strojów cepeliowskich, z tradycyjnym strojem krakowskim niemających nic wspólnego.
- Możliwość promowania przez gospodynie z Owczar i Brzozówki piękna historycznego stroju krakowskiego „od Zielonek” na szczeblu gminnym, powiatowym oraz wojewódzkim poprzez zakładanie odświętnego stroju krakowskiego, w tym nowo uszytych bluzek, na różnego rodzaju uroczystości państwowe i religijne (m.in. dożynki, procesje Bożego Ciała, odpusty parafialne), wydarzenia kulturalne (np. Dzień Gminy Zielonki na Rynku Głównym w Krakowie), festyny, pikniki i festiwale kulinarne organizowane przez podmioty zewnętrzne czy imprezy towarzyskie.
Realizowane zadanie polegało na odtworzeniu, na podstawie kwerendy przeprowadzonej w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie oraz Izby Regionalnej w Zielonkach, wzoru tradycyjnego białego haftu angielskiego z przełomu XIX i XX w., typowego dla obszaru dzisiejszej gminy Zielonki. Następnie, na postawie archiwalnych fotografii i zachowanych egzemplarzy strojów krakowskich Krakowiaków Zachodnich, zamówiono w profesjonalnej pracowni krawieckiej „Szafa ETNOgrafa”, specjalizującej się w szyciu ubiorów ludowych polskich grup etnograficznych, damskie bluzki krakowskie zdobione tym właśnie haftem. Bluzki wykonane zgodnie z lokalnym wzornictwem folklorystycznym trafiły do członkiń KGW z terenu gminy Zielonki: KGW w Owczarach oraz KGW „Przyjaciele Brzozówki” w Brzozówce.
Pierwszą sposobnością do zaprezentowania szerszemu gronu odbiorców nowego elementu ubioru stała się impreza pn. „Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze” zorganizowana w dniu 27.11.2021 r., przy wsparciu KGW w Cianowicach z gminy Skała, w sali OSP Cianowice. Andrzejkowy wieczór pozwolił zaproszonym gościom spróbować regionalnej kuchni małopolskiej. Gospodynie z Owczar, Brzozówki i Cianowic, w oparciu o tradycyjne receptury swoich mam czy babć, przyrządziły na tę okazję typowe dla wsi podkrakowskiej dania gorące i desery. Spotkanie dało też możliwość posłuchania o samym zwyczaju noszenia stroju krakowskiego, który w gminie Zielonki przeżywa swój renesans dzięki działalności Izby Regionalnej funkcjonującej przy gminnej bibliotece publicznej. Opowiedział o tym członek SRGZ i dyrektor zieloneckiej biblioteki Mariusz Zieliński. Dla podtrzymania atmosfery zabawy andrzejkowej zgromadzeni śpiewali pieśni biesiadne zebrane w specjalnie przygotowanym „Śpiewniku Andrzejkowym”, a przedstawicielki trzech Kół ubrane w barwne stroje krakowskie zatańczyły wspólnie krakowiaka. Oprawę muzyczną imprezy zapewnił zespół „Barwa”.
Ze względu na sytuację epidemiologiczną związaną ze wzrostem zarażeń wirusem SARS-CoV-2 w Powiecie Krakowskim zaplanowana na ten wieczór profesjonalna sesja zdjęciowa członkiń KGW, która miała utrwalić w kadrach obiektywu piękno kultury ludowej Krakowiaków Zachodnich została przesunięta na termin późniejszy. W zamian fotograf Ryszard Cabała wykonał wcześniej zdjęcia zabytkowych haftowanych bluzek wraz z innymi elementami tradycyjnego kobiecego ubioru krakowskiego w studiu zaaranżowanym na potrzeby projektu przez Bibliotekę Publiczną w Zielonkach.
| Wartość całkowita projektu | 7 840 zł |
|---|---|
| Dotacja z powiatu krakowskiego | 5 540 zł |
| Udział własny Stowarzyszenia (środki finansowe własne) | 550 zł |
| Udział własny Stowarzyszenia (wkład osobowy) | 1 750 zł |
