Koła Gospodyń Wiejskich – odnajdywanie tradycji – edycja 2022
W ramach projektu wytworzone zostały elementy damskiego stroju krakowskiego w postaci gorsetów z charakterystycznymi haftowanymi elementami zdobniczymi, składającymi się na tzw. „wzór od Zielonek”. Dobór wzoru haftu, który znalazł się na gorsetach został poprzedzony przeprowadzeniem kwerendy materiałów historycznych i etnograficznych dotyczących ornamentyki pojawiającej się na kobiecych strojach krakowskich grupy etnograficznej tzw. Krakowiaków Zachodnich, typowych dla obszaru dzisiejszej gminy Zielonki. Gorsety wykonane zostały zgodnie z lokalnym zdobnictwem folklorystycznym. Gorsety sporządzone z niebieskiego i granatowego sukna ozdobiono kolorowym haftem płaskim, cieniowanym w motywy kwiatowe, gdzie centralną część zajmuje róża wraz taśmami pasmanteryjnymi w kolorze złotym i srebrnym. Panie z KGW w Garlicy Murowanej, które angażują się w uroczystości państwowe i religijne czy wydarzenia kulturalne, zakładając stroje krakowskie (dotąd każdorazowo wypożyczane z Izby Regionalnej w Zielonkach), będą miały możliwość promowania piękna historycznego damskiego ubioru z rejonu Zielonek na szczeblu gminnym, powiatowym oraz wojewódzkim.
Podsumowanie Projektu
Tytuł zadania: „Koła Gospodyń Wiejskich – odnajdywanie tradycji”
Zadanie publiczne realizowane w ramach otwartego konkursu ofert Powiatu Krakowskiego w roku 2022 w zakresie: kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego pn. „Koła gospodyń wiejskich – odnajdywanie tradycji”
W ramach projektu zrealizowano następujące działania:
- Wykonanie 4 szytych na miarę gorsetów krakowskich, zdobionych cieniowanym kolorowym haftem płaskim w motyw roślinny (gdzie centralną część zajmuje kwiat róży) według tzw. wzoru „od Zielonek”, poprzedzone kwerendą etnograficzną oraz wspólną dyskusją przeprowadzonymi przez KGW w Garlicy Murowanej celem zrekonstruowania elementów zdobniczych charakterystycznych dla odświętnego damskiego stroju ludowego z rejonu Zielonek. Planowane jest noszenie uszytych w ramach projektu gorsetów w trakcie różnych wydarzeń i aktywności realizowanych przez członkinie garlickiego KGW.
- Przygotowanie w dniu 29.10.2022 przez KGW w Garlicy Murowanej, we współpracy z miejscowym OSP, międzypokoleniowego spotkania kulinarnego pn. „Smaki Garlicy”, kierowanego do mieszkańców sołectwa Garlica Murowana i zaproszonych gości, służącego promocji tradycyjnego ubioru ludowego z rejonu Zielonek. Mieszkańcy gminy Zielonki wzięli udział w zajęciach cukierniczych (zdobienie ciasteczek) i warsztatach florystycznych (tworzenie jesiennych kompozycji roślinnych w owocach dyni). Uczestnicy imprezy degustowali przyrządzone przez uczestniczki projektu regionalne potrawy kuchni małopolskiej. Spotkaniu towarzyszyły występy muzyczne oraz wspólny śpiew pieśni patriotycznych i biesiadnych.
- Organizacja w dniu 29.10.2022 profesjonalnej etno-sesji zdjęciowej członkiń garlickiego Koła w nowo uszytych gorsetach krakowskich „od Zielonek”. Piękno zieloneckiej odmiany stroju krakowskiego utrwalił w kadrach obiektywu artysta-fotograf Ryszard Cabała.
Projekt zakładał zakup elementu damskiego stroju ludowego charakterystycznego dla grupy etnograficznej Krakowiaków Zachodnich zamieszkujących obszar dzisiejszej gminy Zielonki w postaci gorsetów z haftowanymi elementami zdobniczymi składającymi się na tzw. wzór „od Zielonek”. Wybór wzoru haftu, którym ozdobiono nabyte w ramach zadania gorsety poprzedziła kwerenda materiałów historycznoetnograficznych – archiwalne fotografie i zachowane egzemplarze zabytkowych gorsetów przechowywane w zbiorach muzealnych IR w Zielonkach lub MEK – służąca odtworzeniu ornamentyki jaka obowiązywała w odświętnych kobiecych strojach krakowskich noszonych na terenie dawnej parafii pw. Narodzenia NMP w Zielonkach (do której należy miejscowość Garlica Murowana). Gorsety zgodne z lokalnym wzornictwem folklorystycznym zostały przekazane członkiniom KGW w Garlicy Murowanej. Wybranie jednego elementu stroju krakowskiego, i to w tak małej ilości, jest wynikiem ograniczonej puli pieniędzy przewidzianej na jednego oferenta – w przyszłości Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki będzie wnioskować o przyznanie środków finansowych na zakup kolejnych ubiorów dla garlickiego Koła. Zwieńczeniem realizacji zadania była międzypokoleniowa impreza kulinarna pn. „Smaki Garlicy”, zorganizowana w celu zaprezentowania nowo zakupionych gorsetów szerszemu gronu odbiorców.
Cele szczegółowe:
- Zmiana postrzegania przez członkinie KGW biorące udział w realizacji zadania dziedzictwa kulturowego gminy Zielonki: z ich świadomości rugowane jest noszenie popularnych strojów cepeliowskich, z oryginalnym strojem krakowskim niemających nic wspólnego. Wpłynie to na zwiększenie wiedzy etnograficznej dotyczącej wyglądu tradycyjnych ubiorów ludowych obowiązującego niegdyś w rejonie Zielonek wśród lokalnej społeczności.
- Możliwość promowania przez gospodynie z Garlicy Murowanej piękna historycznego stroju krakowskiego „od Zielonek” na szczeblu gminnym, powiatowym oraz wojewódzkim poprzez zakładanie odświętnego stroju krakowskiego, w tym nowo uszytych gorsetów, na różnego rodzaju uroczystości państwowe i religijne (m.in. dożynki, procesje Bożego Ciała, odpusty parafialne), wydarzenia kulturalne (np. Dzień Gminy Zielonki na Rynku Głównym w Krakowie), festyny, pikniki i festiwale kulinarne organizowane przez podmioty zewnętrzne czy imprezy towarzyskie.
Realizowane zadanie polegało na zakupie elementu stroju krakowskiego w postaci gorsetów damskich zdobionych haftem według historycznego wzoru „od Zielonek”. Dobór wzoru haftu, który znalazł się na gorsetach został poprzedzony przeprowadzeniem kwerendy materiałów historycznych i etnograficznych dotyczących ornamentyki pojawiającej się na kobiecych strojach krakowskich grupy etnograficznej Krakowiaków Zachodnich, typowych dla obszaru dzisiejszej gminy Zielonki.
Następnie, na podstawie archiwalnych fotografii i zachowanych pojedynczych egzemplarzy zabytkowych gorsetów przechowywanych w zbiorach muzealnych zieloneckiej Izby Regionalnej oraz MEK, zamówiono w specjalistycznej pracowni krawieckiej prowadzonej przez mieszkankę gminy Zielonki Dorotę Król szyte na miarę gorsety damskie. Gorsety sporządzone z niebieskiego i granatowego sukna ozdobiono kolorowym haftem płaskim, cieniowanym, w motywy kwiatowe, gdzie centralną część zajmuje róża w odcieniach czerwieni i amarantu oraz taśmami pasmanteryjnymi w kolorze złotym i srebrnym. Na każdą sztukę odzieży przyszyto także około 1000 guzików i 1500 cętek. Gorsety wykonane zgodnie z lokalnym wzornictwem folklorystycznym trafiły do członkiń KGW z Garlicy Murowanej.
Pierwszą sposobnością do zaprezentowania publicznie nowo zakupionych gorsetów stało międzypokoleniowe wieczorne spotkanie pn. „Smaki Garlicy” zorganizowane w dniu 29.10.2022 r. w sali OSP Garlica Murowana. Na uczestników wydarzenia czekało kilka niespodzianek przygotowanych przez członkinie garlickiego KGW. Najmłodsi mieszkańcy gminy Zielonki pod czujnym okiem opiekunów mogli wziąć udział w warsztatach cukierniczych, podczas których dekorowano kolorowym lukrem, bakaliami i innymi słodkimi dodatkami ciasteczka z ręcznie robionego domowego ciasta kruchego. Przed nieco starszymi dziećmi i młodzieżą postawiono wyzwanie artystyczne w postaci tworzenia jesiennych kompozycji florystycznych w dyniach. Dorośli, w tym zaproszeni na spotkanie przedstawiciele lokalnych władz samorządowych, mieli z kolei okazję spróbować dań związanych z regionalną kuchnią małopolską. Gospodynie z Garlicy Murowanej, w oparciu o przepisy swoich mam bądź babć, przyrządziły potrawy, których bazę stanowiły jabłka podarowane przez Sadowniczą Stację Doświadczalną Katedry Ogrodnictwa Wydziału Biochemii i Ogrodnictwa URK, która mieści się na terenie dawnego garlickiego dworu. Spotkaniu towarzyszyły występy muzyczne, w tym koncert skrzypcowy w wykonaniu Garliczanki Aleksandry Nowak, oraz wspólne śpiewanie pieśni biesiadnych i patriotycznych. Wieczór zwieńczyła sesja zdjęciowa członkiń KGW w Garlicy w odświętnych regionalnych strojach ludowych, których ważny element stanowi bogato zdobiony gorset.
| Wartość całkowita projektu | 11 200 zł |
|---|---|
| Dotacja z powiatu krakowskiego | 7 000 zł |
| Dotacja z Gminy Zielonki | 1 160 zł |
| Udział własny Stowarzyszenia (środki finansowe własne) | 1 990 zł |
| Udział własny Stowarzyszenia (wkład osobowy) | 1 050 zł |
